Birkaç değişkenin kombinasyonunu kullanarak bir istatistik meydana getirmek analiz yapmayı kolaylaştırır. Örneğin gol ve maç sayısı bir değişkendir, bu ikisi kullanılarak gol ortalaması değişkeni elde edilir ve analizde kullanılır. Böylece anlatılmak istenen şey daha rahat ifade edilir.
Takımların kadro istikrarlarını kıyaslamak söz konusu olduğunda ortaya serip ayrı ayrı değerlendirebileceğimiz bir sürü istatistik olacaktır: Tüm maçlarda 90 dakika oynayan oyuncu sayısı, art arda 2 maçta ilk 11’de değişen oyuncu sayısı, sezon boyunca forma giyen farklı oyuncu sayısı gibi. Ancak tüm bu değerleri teker teker tartışmak bize bir sıralama vermez, ya da en istikrarlı kadroyu belirlememize yardımcı olmaz. Bunun için kadro istikrarı konusunda bize gol ortalaması gibi, harmanlanmış bir değer lazım. Bunu indeks olarak da adlandırabiliriz.
Burada, kadro istikrarı ile kastettiğim şey takımın sezon içerisinde yakaladığı süreklilik ile birlikte mümkün olduğunca aynı 11’le ve oyuncularla devam edebilmiş olmasıdır. Kimi takımlar sakatlıklar ve cezalar nedeniyle bunu yeterince başaramamış olabilir, ancak zaten sakatlıklar ve cezalar da takımın özelliklerinden biridir. Bazı sakatlıkları şanssızlıkla nitelendirirsek, bu kez de şanssızlığı takımın özelliklerinden biri olarak kabul etmeliyiz.
Süper Lig’in son 10 sezonunu ele alarak 4 büyük takımı için bu hesaplamayı yapacağım. Takımların yalnızca Süper Lig maçlarındaki maçlarını hesaba katacağım. Takımın Avrupa maçları nedeniyle rotasyona gitmesi durumunda istikrar değeri düşebilir. Ancak burada amaç en başarılı takımı bulmaktan ziyade, bir şekilde kadrosunu en istikrarlı şekilde kullanan takımları tespit etmek ve sonrasında başarı durumuna bakmak olacaktır. Takım kazanmakta olduğu için kadroda daha az oyuncu değişikliğine gidebilir, ya da daha az oyuncu değişikliğine giderse bir süre sonra kazanmaya başlayabilir. Dolayısıyla burada istikrar ve başarı arasında karşılıklı bir neden sonuç ilişkisi meydana gelmiş olabilir. Bu satırları yazarken sonuçları henüz bilmediğimden, elde edeceğimiz istatistik ile alakalı yorumu en sona bırakıyorum.
İkinci paragrafta, “harmanlanmış değer” ihtiyacından bahsetmiştim. Süper Lig’in son 10 sezonunda, en istikrarlı kadroya sahip olan takımı tespit edebilmemiz için bu değere ihtiyaç duyacağız.
Olabilecek en istikrarlı kadro, 34 maç boyunca aynı 11’le 90 dakika mücadele etmiş olan kadrodur. Oyuncu değişikliği bile olmamıştır. En mükemmeli, yani %100’ü belirlediğimizde işimiz kolaylaşıyor. Bir takımın %100 istikrar değerine sahip olmasını belirleyen şey şu: takımda en fazla süre alan 11 oyuncunun toplam oyunda kalma süresinin, maksimum süreye eşit olması. Buradaki maksimum süre 34 maç boyunca 11 oyuncunun oynadığı toplam süredir, yani: 34 x 11 x 90 = 33660 dakika. Bir takım sezon boyunca aynı 11’le mücadele ederse, en fazla forma giyen 11 oyuncunun toplam oyunda kalma süresi de 33660 dakika olacaktır ve bu istikrar değerinin %100 olduğu anlamına gelir.
Konuyu daha anlaşılır kılmak adına bir örnek daha verelim: Takım sezon boyunca 2 farklı kaleci kullanmış ve diğer 10 oyuncu tüm maçlarda 90 dakika forma giymiş olsun. Kalecilerden biri 25 maç ve diğeri 9 maç forma giymiş olsun. Takımın en fazla süre alan 11 oyuncusu içerisinde 10 tane sabit oyuncu ve bir de 25 maça çıkmış olan kaleci olacak. Bu 11 oyuncunun toplam aldığı süre ise 32850 dakikadır. Sonuç olarak böyle bir takımın istikrar değeri 32850 / 33660 = 97,6%’ya eşittir. Diğer oyuncular da arada sırada yerlerini başka oyunculara bıraktıkça, en fazla süre alan ilk 11’deki yerleri değişmese de dakika değerleri düştüğünden takımın istikrar değeri de düşmüş olacak.
Kısacası elde edeceğimiz değerin formülü şu şekilde: (takımın sezon içerisinde en fazla süre alan ilk 11’in toplam oynadığı dakika) / (Ligdeki maç sayısı x 11 x 90 dakika)
Gerçek bir örnek daha verdikten sonra 10 sezona ait tabloya geçiş yapabiliriz:
Beşiktaş’ın 2010/11 sezonunda ligde en fazla süre alan 11 oyuncusu:
Beşiktaş’ın o sezonda en fazla süre alan oyuncusu İbrahim Toraman bile yalnızca 29 maçta forma giyebiliyor. Üstelik kalecisi bile 11. sırada yer alıyor. Beşiktaş’ta o sezon 3 farklı kaleci dengeli bir şekilde forma giyiyor:
Cenk Gönen: 1310 dak.
Rüştü Reçber: 990 dak.
Hakan Arıkan: 670 dak.
Bu bile o sezonki kadronun ne kadar istikrarsız olduğunu tek başına anlatabiliyor. Dolayısıyla böylece istikrar değeri yalnızca %55,1’de kalıyor ve zaten toplamda 54 puanla ligi 5. sırada tamamlıyor Beşiktaş.
Aşağıda 4 takımın, son 10 sezondaki istikrar değerleri yer almaktadır.
Son 10 sezonun ortalamasını aldığımızda kadrosunu en istikrarlı kullanan takımın Fenerbahçe olduğunu görüyoruz. Yalnızca 1 sezonda %70’in altına düşmüşler: 2007-08 / %68,64. Beşiktaş’ın %60’ın altına düştüğü 2, Galatasaray’ın ise 1 sezon bulunuyor.
Tablodaki en yüksek değer Trabzonspor’a ait: 2008-09 / 83,18%.
Aşağıda, toplam 40 değerin büyükten küçüğe doğru sıralanmış hali yer alıyor:
Yeşil renkli satırlar, şampiyon olan takımları göstermektedir. İlk 20 sırada 6 şampiyonun, son 20 sırada 3 şampiyonun olması istikrar ve başarı arasındaki ilişkinin pozitif olduğunu gösteriyor zaten. Ayrıca 2009/10’da şampiyon olan Bursaspor’un o sezonki değerinin %76,2 olduğunu belirtelim. Bununla birlikte, %70’in altında istikrara sahip olup da şampiyon olabilen yalnızca tek takım olmuş: 2007-08 / Galatasaray.
4 takım içerisinde son 10 sezonda en fazla istikrara sahip olan ilk 11:
Trabzonspor’un 2008-09 sezonundaki bu kadrosunda tam 6 oyuncu 30+ maçta ilk 11’de başlıyor. Bu, kaleci dışındaki oyuncuların %60’ının sabit bir şekilde mücadele ettiği anlamına geliyor. Trabzonspor o sezonda Fenerbahçe ve Galatasaray’ı geride bırakmayı başarmış. Şampiyon Beşiktaş’ın 6 puan gerisinde ligi 3. sırada tamamlamıştı.
Aşağıdaki kadro da Fenerbahçe’nin en istikrarlı sezonuna ait (2005-06):
Fenerbahçe o sezonda 81 puan toplamayı başarıyor ancak 83 puanlı Galatasaray’ın ardından ligi 2. sırada tamamlıyor.
Galatasaray’ın en istikrarlı kadrosu ise şampiyon olduğu 2011/12 sezonuna ait (40 maça göre hesaplandı yüzde değerleri):
Son olarak, genel listede 6. sırada yer alan, Beşiktaş’ın en istikrarlı sezonu olan 2006/07’deki kadro:
Beşiktaş bu sezonu 2. sırada tamamladı. Şunu belirtmek gerekir ki, Beşiktaş bu sezonu da %70’in üzerinde bir değerle tamamlarsa, %70’in altında kalan 09-12 arasındaki 3 sezondan sonra, üst üste 3 sezon %70’in üzerinde bir istikrar değerine sahip olmuş olacak. Bu da Beşiktaş’ın kadro istikrarındaki gelişmenin bir göstergesidir.
Henüz çok erken olmakla birlikte 2014/15 sezonundaki değerlere de bakalım:
Henüz 9 hafta geçmiş olmasına rağmen, değerlerin alınan puanlarla doğrudan bağlantılı olduğunu görebiliyoruz. Trabzonspor’un, kadrosunda istikrar yakalayamaması durumunda üst sıralara yükselemeyeceğini söylemek büyük bir kehanet olmaz.
Galatasaray’ın Fenerbahçe ve Beşiktaş’tan daha yüksek bir değere sahip olmasının nedeni Volkan Demirel ve Tolga Zengin’in yaşadığı sakatlıklar. Yani kalecileri dışarıda bıraksaydık aşağıdaki tablo ortaya çıkacaktı:
Kaleci istikrarı çok önemli bir konu ancak uzun vadede istikrar değerini kalan 10 oyuncunun sürekliliği belirleyecektir. Bu durumda şu anda 3 takım da kabul edilebilir bir seviyede. Üst düzey birkaç takımların bu sezon ligdeki durumlarıyla kıyaslama yapmak gerekirse:
Chelsea %87,9
Real Madrid %80,9
Bayern Münih %79,6
Chelsea %87,9
Real Madrid %80,9
Bayern Münih %79,6
Ülkedeki istikrar problemi ile alakalı toplumsal mesajlar verip klişe yapmak istemiyorum.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder